IPARRALDEA AZALPEN TESTUA
Aimar,Arrate,Paula,Nahia IPARRALDEA
Kaixo, gaur Iparraldeari buruz hitz egingo dizuegu.
Hasteko, Lapurdi, Behe Nafarroa eta Zuberoa osatzen dute eta E.H-ko ipar-ekialdean kokatuta dago, hortik dator izena.
Ondoren, mugak aipatuko ditugu, Lapurdiko mugak hauek dira:Pirinioak,Aturri ibaia eta Kantauri itsasoa dira Lapurrdiren muga naturalak.Behe Nafarroko mugak hauek dira: Zuberoa,Lapurdi,Nafarroa eta Frantzia dira Behe Nafarroko mugak.Zuberoko mugak hauek dira.Nafarroa,Behe Nafarroa eta Frantzia.
Gero,biztanleriari buruz hitz egingo dugu. Lapurdik, 1296,73 biztanle ditu.
Jarraian,iparraldeko klimak aipatuko ditugu:klima ozeanikoa eta subalpinoko klima dira.
Armarrien deskribapenak aipatuko dizkizuegu:
Lapurdiko armarriak bi alderdi ditu:
Lehendabizikoan, eskuan, arpoi-dardo bat duen lehoi gorri bat urrezko eremu batean dago, bigarrenean berriz, urrezko zutori hona eremu urdinean.
Zuberoako armarriak urrezko lehoi bat du eremu gorri batean.
Nafarroa behereko foru Erkidegoko armarri ofiziala hauxe da, 1982-ko abuztuaren 10-eko lege organikoaren arabera:
Orain, erliebea aipatuko dizuegu.Lapurdiko mendiak hauek dira: Artzamendi(931m), Larrun(900m) eta Baigura(897m).
Zuberoako mendiak hauek dira:Ori(2017m), Kartxela(1982m) eta Otsogorrigaña(1922m).
Behe Nafarroako mendiak hauek dira:Okabe(1466m), Txarde(1440m) eta Urkulu(1419m).
Jarraian, hidrografiari dagokionez, Lapurdiko ibaiak hauek dira:Ardanabia Lapurdiko ibaia da. Lapurdiko ibaiadarra izanik 25,8 km-ko bere ibilbidea Hazparneko landetan jaiotzen da.
Hazparne iparraldeko Mugerre hegoaldeko iturri desberdinetatik ura hartzen duelarik.
Aturri ozeano Atlantikora iristen da.Latsa ere Lapurdin dago 14,8km ditu,Mandarrain mendia iturrburua da eta Errobitik Aturrira joaten da eta Aturritik, Bizkaiko golkora.
Zuberoako ibaiak hauek dira:Olbadoko erreka Zuberoan dago Larraineko (Zuberoa) ibaia da.
Higaduraren bidez sortu zuen Holtzarteko arroie famatua.Larrinek Uhaitzera isurtzen da Logibar inguruan, Behin Zurkhatsegirekin lotuta. Errobi, Aturri eta Biduze Zuberoan daude.
Behe Nafarroako ibaiak hauek dira:Erango, Akamarre eta Bestidaxarre.
Lapurdiren monumentuei buruz esan dezakegu,Ahetzen, San Martin eliza dago, Ainhoan,
Jasokundearen eliza dago eta Angelun, Domingotarren kalostra dago.
Nafarroa Behereko monumentuak hauek dira:Ahatsa-Altzieta-Bazkazanen dago Bazkazaneko serorategia, Ahatsako hilerri gurutzea eta San Andres eliza.
Zuberoko monumentuak hauek dira:Altzurrukun, Urruti gaztelua dago eta Ezpeize-Undureinen, San Martin eliza dago.
Iparraldeko hizkuntzak,Frantsesa,Euskara,eta Erdara dira.
Orain,musikariei buruz hitz egingo dizuegu:
Zuberoako musikariak hauek dira:Niko Etxart kantaria
Jean-Mixele kantaria eta txirula jotzailea
Maddi Oihenart abeslaria
Mixel Etxekopar musikariak
Amaren alabak taldea
Peio Serbielle musikaria
Lapurdiko musikariak hauek dira:
Mixel Labeguerie
Pantxoa eta Peio
Maurice Ravel
Behe Nafarroako musikariak hauek dira
Xutik! taldea
Bidache metal metal
Orain,lan sektoreak aipatuko ditugu:
Nekazaritza eta abeltzaintza dira nagusienak.
Bukatzeko, gastronomiaren gaiari helduz, plater nagusiak aipatuko ditugu:
Taloa: janaurrekoa baino ogi zapal mota bat da, arto irinez egindako orea eta xafla borobilean eskuz zabaldu ondoren, txapan egosten den jaka.
Pistoa: piper berde, tipula, kalabazin eta arrautzez egindakoa.
Txokolatea: Europan espainiarrek Amerikatik XVII.mendean inkisizioak jazarritako judu portugaldarrek Baionara eraman zuten.
Kalimotxo
Eta horrela bukatzen da Iparraldeko azalpen testua.